Wolność słowa jest zagrożona przez projekt nowelizacji prawa prasowego rodzący się w Senacie RP. To nie jest problem tylko dziennikarzy i redaktorów. To wyzwanie dla wszystkich obywateli Polski.

Reagując na wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł, że ustawowe zapisy regulujące kwestię sprostowań i odpowiedzi prasowych są nieprecyzyjne, senatorowie RP postanowili całkowicie skasować instytucję sprostowania, wprowadzając w jego miejsce odpowiedź prasową. Ta pozornie drobna zmiana będzie mieć dramatyczne konsekwencje.

Sprostowanie odnosi się do faktów i publikowane jest wówczas, gdy dany artykuł zawiera fałsz, który można wykazać. Obowiązek jego zamieszczenia jest dla nas oczywisty i wynika z dążenia do prawdy. Uważamy, że gazety nie mają prawa kłamać, a gdy zdarza się im popełnić niezamierzone błędy – powinny je sprostować i przeprosić. Nie można jednak odbierać prasie prawa do formułowania opinii. Nie można też zmuszać żadnej redakcji do propagowania poglądów, z którymi się nie zgadza – a właśnie do tego zmierza projekt senatorów.

W przeciwieństwie do sprostowania odpowiedź prasowa nie musi się odnosić do faktów. Mogłaby ją wysłać do redakcji każda osoba w jakikolwiek sposób dotknięta publikacją. Odpowiedź mogłaby mieć objętość dwukrotnie większą od publikacji, do której się odnosi, a redakcja miałaby obowiązek ją wydrukować.

Nietrudno sobie wyobrazić konsekwencje: gazety zapełniłyby się odpowiedziami polityków, biznesmenów, artystów skrytykowanych przez dziennikarzy czy z innych powodów niezadowolonych z opublikowanych artykułów. Działy PR i marketingu firm nauczyłyby się wykorzystywać instytucję odpowiedzi do zamieszczania bezpłatnych reklam. Gazety prawicowe musiałyby publikować jako odpowiedzi artykuły polityków lewicy i odwrotnie – pisma lewicowe krytykowanych przez nie ideologów prawicy. Po każdej publikacji dotyczącej jakiegokolwiek urzędu gazety musiałyby zamieszczać repliki jego szefów czy biur prasowych. Wkrótce okazałoby się, że objętość tych odpowiedzi zmusza redakcje do drukowania całych suplementów.

Senacki projekt pozbawia redakcje prawa do kształtowania polityki redakcyjnej i decydowania, jakie poglądy chcą głosić. Gdyby te zapisy weszły w życie, polska prasa zostałaby oddana we władanie czynnikom zewnętrznym – politykom, urzędnikom, marketingowcom, biznesmenom.

Jesteśmy zdumieni, że taki projekt rodzi się w Senacie, w którym większość posiada partia mająca w nazwie przymiotnik „obywatelska”.

W kraju szczycącym się tradycją wolności prasy.

W państwie, którego system medialny zbiera najwyższe notowania w międzynarodowych rankingach wolności prasy.

Takie same rozwiązania wprowadzały rządy pragnące zakneblować media. Głośnym przykładem była nowelizacja prawa prasowego dokonana przez rząd Roberta Fico na Słowacji w 2008 roku. Protest mediów odbił się echem w całej Europie. Ostatecznie antywolnościowe zapisy wykreślono w zeszłym roku.

Dziś polscy ustawodawcy zamierzają powtórzyć słowacki przykład. Póki nie jest za późno, póki spór o polskie prawo prasowe nie przekształcił się w ogólnoeuropejski skandal kompromitujący nasz kraj, apelujemy: wycofajcie się z tych projektów!

redaktorzy naczelni:

RADOSŁAW SAFIANOWSKI, Kurier Iławski
JADWIGA SZTABIŃSKA, Gazeta Prawna
TOMASZ WRÓBLEWSKI, Rzeczpospolita
GRZEGORZ JANKOWSKI, Fakt
SŁAWOMIR JASTRZĘBOWSKI, Super Express
TOMASZ SIEMIENIEC, Puls Biznesu
MARCIN KALITA, Przegląd Sportowy
JERZY BACZYŃSKI, Polityka
TOMASZ LIS, Newsweek
MICHAŁ KOBOSKO, Wprost
PAWEŁ LISICKI, Uważam Rze
ADAM MICHNIK, Gazeta Wyborcza
PIOTR MUCHARSKI, Tygodnik Powszechny
PAWEŁ WOLDAN, Angora
ks. MAREK GANCARCZYK, Gość Niedzielny
ks. IRENEUSZ SKUBIŚ, Tygodnik Niedziela
JERZY DOMAŃSKI, Przegląd
PAWEŁ FĄFARA, Polska The Times
GRZEGORZ POPŁAWSKI, Polska Dziennik Bałtycki
ROBERT SAKOWSKI, Polska Dziennik Łódzki
MAREK TWARÓG, Polska Dziennik Zachodni
ARKADIUSZ FRANAS, Polska Gazeta Wrocławska
ADAM PAWŁOWSKI, Polska Głos Wielkopolski
DAREK KOTLARZ, Polska Kurier Lubelski
PAWEŁ SIENNICKI, Polska Metropolia Warszawska
WOJCIECH HARPULA, Polska Gazeta Krakowska
MAREK KĘSKRAWIEC, Dziennik Polski
KRZYSZTOF KUCHTA, Super Nowości
WOJCIECH POTOCKI, Głos Pomorza
KRZYSZTOF ZYZIK, Nowa Trybuna Opolska
KONRAD KRUSZEWSKI, Gazeta Współczesna
IWONA ZIELIŃSKA-ADAMCZYK, Gazeta Lubuska
MARCIN KOWALCZYK, Express Ilustrowany
KRZYSZTOF WIEJAK, Dziennik Wschodni
KRZYSZTOF NAŁĘCZ, Głos Dziennik Pomorza
TOMASZ KOWALCZYK, Kurier Szczeciński
ARTUR SZCZEPAŃSKI, Nowości – Dziennik Toruński